- مشخصات کتاب
- [اجازه مترجم از مؤلف و جواب آن]
- یادداشت جلد سوم
- بخش ششم محدودۀ ولایت و اختیارات ولی فقیه (حاکم اسلامی)
- اشاره
- فصل اول اهداف دولت اسلامی و وظایف حاکم مسلمانان
- اشاره
- [اهداف دولت اسلامی]
- وظایف حاکم اسلامی:
- [کلام ماوردی در احکام السلطانیه]
- وظایف حاکم اسلامی از دیدگاه آیات و روایات
- [آیات]
- [روایات]
- [5- روایت اول معاذ]
- [6- روایت دوم معاذ]
- [7- روایت سوم معاذ]
- [8- روایت عمرو بن حزم]
- 9- در نهج البلاغه آمده است:
- 10- باز در نهج البلاغه از ابن عباس منقول است که گفت:
- 11- باز در نهج البلاغه آمده است:
- 12- در نهج البلاغه در رد خوارج آمده است:
- 13- باز در نهج البلاغه در مورد بازگرداندن املاک و اموال عثمان به بیت المال میفرماید:
- 14- باز در نهج البلاغه آمده است:
- 15- باز در نهج البلاغه در خطاب آن حضرت (ع) به عثمان آمده است:
- 16- باز در نهج البلاغه آمده است:
- 17- در غرر و درر آمدی از امیر المؤمنین (ع) منقول است که فرمود:
- 18- در کلامی از آن حضرت (ص) ضمن نامهای که به معاویه نگاشته
- 19- باز پیش از این از کتاب محکم و متشابه به نقل از تفسیر نعمانی
- 20- در خبر طولانی عبد العزیز بن مسلم
- 21- در خبر فضل بن شاذان از امام رضا (ع) که پیش از این خوانده شد آمده بود:
- 22- پیش از این در خبر حنان از پدرش از امام محمد باقر (ع) خوانده شد که فرمود:
- 23- در خبر سلیمان بن خالد، از امام صادق (ع) آمده است که فرمود:
- 24- در کنز العمال آمده است:
- 25- روایات مستفیضه دیگری که از آنها استفاده میشود
- [آیات و روایات راجع به سیاست خارجی]
- خلاصه کلام و نتیجه:
- دو نکته قابل توجه:
- دو نمونه از موارد کنترل پیامبر اکرم (ص) بر اموال و دارائی مردم در شرایط ویژه
- فصل دوم شوری و مشورت
- فصل سوم مسئولیت رهبر در حکومت اسلامی و اشراف وی بر قوای سهگانه
- فصل چهارم وظایف و گسترۀ هر یک از قوا و دوایر در حکومت اسلامی
- اشاره
- [اساس قوی سه قوه است]
- قوه تشریعیه [مقننه]:
- اشاره
- 1- نیاز، حدود و وظایف:
- 2- چگونگی انتخاب نمایندگان مجلس شوری:
- 3- ویژگیهای انتخاب کنندگان و انتخابشوندگان:
- 4- منابع و مصادر احکام اسلامی: «1»
- منابع مورد اختلاف در بین شیعه و سنت
- 5- استنباط و اجتهاد:
- 6- تخطئه و تصویب:
- 7- باز بودن باب اجتهاد برای همگان:
- 8- تقلید و ادله آن
- [اجتهاد کار کیست]
- دلایل مورد استناد بر حجیت فتوای فقیه:
- اشاره
- دلالت آیات:
- دلالت روایات:
- اشاره
- دسته اول: روایاتی که در مدح نقل کنندگان روایت و برای تشویق نشر احادیث
- دسته دوم: روایاتی که از ائمه- علیهم السلام- وارد شده که شیعیان را بطور کلی به فقها ارجاع دادهاند:
- دسته سوم: روایاتی که از سوی ائمه- علیهم السلام- وارد شده و ضمن آن برخی از شیعیان را به برخی دیگر ارجاع دادهاند
- دسته چهارم: روایاتی که به صدور فتوی فرمان داده و مردم را به آن تشویق نموده است
- دسته پنجم: روایاتی که بر حرمت صدور فتوی بدون فقاهت و آگاهی از مسائل شرعی،
- دسته ششم: روایاتی که بر متعارف بودن صدور فتوی و عمل به آن در زمان ائمه (ع) دلالت دارد
- دسته هفتم: روایاتی که بر ارجاع امر قضاوت به فقهاء شیعه و وجوب قبول حکم و قضاوت آنان دلالت دارد،
- مناقشه در دلایل تقلید:
- سخن ابن زهره در تقلید:
- راه دیگر در مسأله تقلید:
- دوم: قوه مجریه:
- اشاره
- 1- قوه مجریه و ضرورت آن
- 2- خاستگاه قوه مجریه:
- 3- ویژگیهای وزراء و کارگزاران و فرماندهان در ردههای مختلف:
- 4- اشاره اجمالی به دوائر مختلف قوة مجریة:
- 5- برخی از کسانی که پیامبر اکرم (ص) آنان را به شهرها و نواحی مسئولیت داد
- 6- برخی از کسانی که پیامبر (ص) آنان را برای گردآوری مالیات و صدقات فرستاد:
- 7- تعداد غزوات و سریّههای پیامبر اکرم (ص):
- 8- کسانی که پیامبر اکرم (ص) به هنگام بیرون رفتن از مدینه آنان را بجای خویش گماشت:
- 9- برخی از کسانی که پیامبر (ص) آنان را برای دعوت پادشاهان به اسلام مبعوث فرمود:
- 10- کسانی که پیامبر (ص) آنان را برای تعلیم قرآن و آموزش دین به مناطق مختلف گسیل داشت:
- قوه قضائیه:
- اشاره
- 1- نیاز جامعه به قوه قضائیه
- 2- انحصار حق قضاوت به خدا و رسول و انبیاء و اوصیای آنان
- 3- شرائط و ویژگیهای قاضی:
- 4- اعتبار علم در قاضی:
- 5- آیا علم قاضی باید مبتنی بر اجتهاد باشد؟
- 6- آیا فقیه میتواند مقلد را به قضاوت منصوب کند؟
- 7- آیا مجتهد میتواند غیر مجتهد را در قضاوت وکالت دهد؟
- 8- آیا تجزی در اجتهاد مجزی است یا خیر؟
- 9- آیا در صورت امکان، تعیین اعلم الزامی است؟
- 10- توجه ویژه اسلام به قسط و عدل و داوری به حق:
- 11- تساوی افراد در برابر قانون:
- 12- استقلال قاضی
- 13- برخی از آداب قضاوت:
- 14- وظایف و اختیارات قاضی
- 15- ولایت مظالم:
- فصل پنجم امر به معروف و نهی از منکر و ادارۀ حسبه
- اشاره
- جهت اوّل: تأکید اسلام بر امر به معروف و نهی از منکر.
- جهت دوّم: مراتب امر به معروف و نهی از منکر.
- جهت سوّم: آیا وجوب امر به معروف و نهی از منکر وجوب عینی است یا کفائی؟
- جهت چهارم: برخی از آیات و روایات در این باب
- جهت پنجم: وجوب نهی از منکر نسبت به وابستگان به حکومت توسط مردم.
- جهت ششم: وجوب بیزاری از منکر در قلب و حرمت خرسندی از آن و وجوب خرسندی از معروف.
- جهت هفتم: وجوب کنارهگیری از مرتکب منکر و طرد وی در صورت متنبّه نشدن
- جهت هشتم: رفع یک توهم و شبهه
- جهت نهم: شرایط وجوب امر به معروف و نهی از منکر
- جهت دهم: حسبه و شرایط محتسب و فرق میان محتسب و متطوع:
- جهت یازدهم: برخی از موارد که رسول خدا (ص) یا امیر المؤمنین (ع) حسبه را شخصا به عهده گرفته یا به عهده فرد دیگری گذاشتهاند
- جهت دوازدهم: وظیفه محتسب:
- اشاره
- [نظریّه برخی از بزرگان در باب وظیفه محتسب:]
- اشاره
- نظریّه ابن خلدون:
- [مطالب ارزشمند ابن اخوه در معالم القربه:]
- اشاره
- 1- [در امر به معروف و نهی از منکر:]
- 2- [قاطعیت در امر به معروف و نهی از منکر]
- 3- [مراتب امر به معروف و نهی از منکر:]
- 4- [اقسام امر به معروف و نهی از منکر:]
- 5- [امر به معروف در واجبات فردی و اجتماعی:]
- 6- [امر به معروف در حقوق عمومی و خصوصی مردم]
- 7- [امر به معروف در حقوق مشترک بین خدا و خلق:]
- 8- [وظیفه محتسب در اقسام مختلف نهی از منکر:]
- 9- [وظیفه محتسب در رسیدگی به تکدّی گدایان:]
- 10- [وظیفۀ محتسب در مقابله با بدعتگذاران]
- 11- [وظیفۀ محتسب در بازداشتن مردم از موارد شک و تهمت:]
- 12- [حسبه بر ابزارهای حرام و شراب:]
- 13- [حسبه بر اهل ذمّه:]
- 14- [حسبه بر امور مردگان:]
- 15- [حسبه بر خریدوفروش و معاملات ناروا:]
- 16- [حسبه بر چیزهائی که بر مردان حرام است:]
- 17- [حسبه بر کارهای ناشایست در بازار و شوارع:]
- 18- [حسبه بر هیزمکشان و ستورداران:]
- 19- [حسبه بر عفت عمومی و محل عبور و مرور زنان:]
- 20- [حسبه بر سنگ و ترازو و پیمانه و ذراع:]
- 21- [حسبه بر علّافان و آسیابانان:]
- 22- [حسبه بر نانپزان و نانوایان:]
- 23- [حسبه بر اغذیهفروشان و شیرینیپزان:]
- 24- [حسبه بر سلاخان و قصابان:]
- 25- [حسبه بر داروسازان:]
- 26- [حسبه بر عطاران و شمعسازان:]
- 27- [حسبه بر خواروبارفروشان، لبنیاتیها و بزازان:]
- 28- [حسبه بر دلالان:]
- 29- [حسبه بر صنایع و مشاغل مختلف:]
- 30- [حسبه بر صرافان:]
- 31- [حسبه بر دامپزشکان:]
- 32- [حسبه بر سمساران برده و کنیز و دلالان خانه و حیوانات:]
- 33- [حسبه بر گرمابهها و گرمابهداران:]
- 24- [حسبه بر پزشکان و چشمپزشکان:]
- 35- [حسبه بر مربیان اطفال:]
- 36- [حسبه بر خادمان مسجد و مؤذّنان:]
- 37- [حسبه بر واعظان:]
- 38- [حسبه بر منجمان و نامهنگاران:]
- 39- [حسبه در حدود و تعزیرات شرعی:]
- 40- [حسبه بر قاضیان و گواهان:]
- 41- [حسبه بر فرمانروایان و کارداران:]
- 42- [وظایف محتسب:]
- 43- [حسبه بر کشتیبانان:]
- 44- [حسبه بر سایر مشاغل اجتماعی:]
- خاتمه: [ویژگیها و شرایط محتسب:]
- فصل ششم تعزیرات شرعی
- اشاره
- [تعزیرات شرعی در کتب فقها و روایات]
- جهت نخست: عنایت اسلام به اقامه حدود و تعزیرات:
- جهت دوم: گسترش حکم تعزیر بر گناهان صغیره و کبیره
- جهت سوم: مفهوم لغوی تعزیر:
- جهت چهارم: آیا مراد از تعزیر، زدن و به درد آوردن است، یا مطلق تادیب؟
- جهت پنجم: تعزیر مالی
- اشاره
- [طرح بحث در این زمینه:]
- دلایلی که برای تعزیر مالی- بصورت گرفتن یا نابود کردن اموال- میتوان بدان استناد نمود:
- اشاره
- اول: سوزاندن مجسمه گوسالهای که مورد پرستش قرار گرفته بود توسط حضرت موسی (ع).
- دوم: خراب کردن و آتش زدن مسجد ضرار با توجه به مالیت آن توسط پیامبر اکرم (ص).
- سوم: تهدید پیامبر (ص) مبنی بر این که خانه کسانی که به جماعت حاضر نمیشوند را به آتش خواهد کشید.
- چهارم: آنچه از پیامبر (ص) وارد شده در تهدید به مصادره لباس و وسائل فردی که از زدن دف (تنبک) و نواختن موسیقی حرام کسب درآمد میکرد.
- پنجم: روایاتی که از پیامبر اکرم (ص) در مورد شکستن خمهای شراب و دونیم کردن ظرفهای آن وارد شده است:
- ششم: آنچه از آن حضرت (ص) در ارتباط با دستور شکستن دیگهائی که در جنگ خیبر گوشت الاغ در آن طبخ شده بود آمده است.
- هفتم: آنچه از آن حضرت (ص) در مورد سوزاندن دو لباس زرد وارد شده است:
- هشتم: آنچه درباره سوزاندن متاع شخص خیانتکار وارد شده:
- نهم: آنچه از امیر المؤمنین (ع) در مورد خراب کردن و یا آتش زدن خانههای کسانی که از وی جدا شده و به معاویه میپیوستند وارد شده است.
- دهم: آنچه از امیر المؤمنین (ع) در مورد به آتش کشیدن محل شرابفروشی روایت شده است «5».
- یازدهم: همه موارد کفارات
- دوازدهم: آنچه در مورد سوزاندن حیوان موطوئه
- سیزدهم: آنچه امیر المؤمنین (ع) نسبت به منذر بن جارود، عامل خود بر محلی بنام اصطخر قضاوت نمود
- چهاردهم: روایاتی که در پرداخت دو برابر متاع به عنوان غرامت آمده:
- پانزدهم: آنچه در لزوم دریافت قیمت بنده از کسی که بنده خود را شکنجه کرده، وارد شده است:
- شانزدهم: اطمینان عقلی که موجب وثوق به حکم است:
- هفدهم: اولویت قطعی:
- هجدهم: اطلاقات ادله حکومت و ولایت فقیه جامع شرایط:
- خاتمه: [تقسیم مجازاتهای مالی]
- جهت ششم: میزان تعزیر بدنی و مقدار آن از جهت قلت و کثرت:
- جهت هفتم: مقدار ضرب تادیبی:
- جهت هشتم: حکم کسی که در اثر اجرای حد یا تعزیر، یا تادیب کشته شده است:
- جهت نهم: نگاهی گذرا به راههای اثبات جرم در حدود و تعزیرات:
- [کلام شرائع در این زمینه]
- [آیا برای گرفتن اعتراف از متهم میتوان به روشهای آزاردهنده و زندان و تعزیر متوسل شد؟]
- مسأله نخست: [آیا شکنجه و تعزیر متهم برای کشف جرم جایز است یا خیر؟]
- مسأله دوم: [آیا اعترافهای زیر شکنجه و تعزیر، دارای ارزش قانونی و شرعی است؟]
- مسأله سوم: [آیا متهم را میتوان برای روشن شدن حقیقت در مورد حق الناس زندانی کرد؟]
- مسأله چهارم: [جواز تعزیر در موارد یقین حاکم به وجود اطلاعات مهم نزد متهم]
- مسأله پنجم: [عدم جواز تعزیر برای اعتراف به جرایم اخلاقی و حق اللّه]
- جهت دهم: اشارهای اجمالی به فروع دیگری از این باب
- اشاره
- اول: پس از اثبات حد، در اجرای آن کاهلی جایز نیست:
- دوم: معوق ماندن اثبات حدود با ایراد شبهه و پذیرفته نشدن شفاعت و سوگند در اجرای آن:
- سوم: تحریم زدن مسلمان به ناحق و در هنگام خشم و وجوب دفاع از مظلوم:
- چهارم: عفو امام از اجرای حدود و تعزیرات:
- پنجم: عدم جواز اجرای حدود در هوای بسیار گرم و بسیار سرد
- ششم: جاری نکردن حدود بر افراد مریض یا مجروح تا هنگام بهبودی- یا مدارا کردن با آنان در اجرا.
- هفتم: کیفیت اقامه حدود و تعزیرات:
- جهت یازدهم: بازگشت به آغاز سخن:
- جهت دوازدهم: اشاره به برخی از تفاوتهای حد و تعزیر:
مبانی فقهی حکومت اسلامی جلد 3
مشخصات کتاب
سرشناسه : منتظری، حسینعلی، 1301 - 1388.
عنوان قراردادی : دراسات فی ولایه الفقیه و فقه الدوله الاسلامیه. فارسی
عنوان و نام پدیدآور : مبانی فقهی حکومت اسلامی/ منتظری؛ ترجمه و تقریر محمود صلواتی.
مشخصات نشر : تهران : کیهان ،1367 -
مشخصات ظاهری : ج.
فروست : انتشارات کیهان؛66. معارف اسلامی ؛7.
شابک : 12000ریال(ج.1) ؛ 3200 ریال( ج.2،چاپ دوم) ؛ 3700 ریال ( ج.4)
یادداشت : ج. 2 (چاپ دوم: 1371).
یادداشت : ج.4( چاپ اول: 1371).
یادداشت : جلد دوم و چهارم ترجمه ابوالفضل شکوری و توسط نشر تفکر منتشر شده است.
یادداشت : کتابنامه
مندرجات : ج.1. دولت و حکومت .-- ج. 2. امامت و رهبری.-- ج. 4 احکام و آداب زندانها و استخبارات.-
موضوع : ولایت فقیه
موضوع : اسلام و دولت
شناسه افزوده : صلواتی، محمود، 1332 -، مترجم
شناسه افزوده : شکوری، ابوالفضل، 1334 - ، مترجم
شناسه افزوده : سازمان انتشارات کیهان
رده بندی کنگره : BP223/8 /م78د4041 1367
رده بندی دیویی : 297/45
شماره کتابشناسی ملی : م 68-376
[اجازه مترجم از مؤلف و جواب آن]
باسمه تعالی محضر مبارک استاد بزرگوار فقیه عالیقدر آیه اللّه العظمی منتظری دام عزه
پس از سلام و آرزوی توفیق و عمر پربرکت برای حضرتعالی.
کتاب پرارزش و ماندگار «دراسات فی ولایه الفقیه و فقه الدوله الاسلامیه» که توسط حضرتعالی نگارش یافته و تدریس شده است و از مدتی پیش با اجازه و زیر نظر حضرتعالی ترجمه آن آغاز گردیده بود، اکنون تحت عنوان «مبانی فقهی حکومت اسلامی» آماده چاپ و نشر گردیده که مستدعی است در صورت صلاحدید اجازه چاپ و نشر آن را صادر فرمائید.
در تنظیم این مجموعه همواره تلاش بر این بوده که با توجه به فنی بودن مباحث، مطالب کتاب روان و قابل استفاده برای عموم، ترجمه و تقریر